Jak segregować śmieci w domu? Część 1.

Nie masz miejsca na segregację odpadów i tak naprawdę nie wiesz na czym ona polega? Uważasz, że śmieci to śmieci i po co je segregować? Robisz to w minimalnym zakresie, bo nie znasz tych wszystkich zasad? Ale denerwują cię foliopaki, góry odpadów na wysypiskach i jesteś przeciwnikiem słomek!

Nie podchodź do sortowania odpadów jak do przykrego obowiązku. To naprawdę jest proste i pomoże uporządkować twoją przestrzeń. Najważniejsza zasada jest jedna – oddzielaj surowce od tych odpadów, które nie nadają się do powtórnego przetworzenia, czyli do recyklingu.
 

Nie wiesz jak się do tego zabrać? Gdzie co wyrzucić? Do którego pojemnika karton po maślance, a gdzie pudełko po pizzy? Czy przed wyrzuceniem słoika po musztardzie, trzeba go umyć? Co z resztkami jedzenia? Do którego pojemnika powinna trafić ziemia po uschłej bazylii? Te i wiele innych dylematów pojawiają się w każdym domu. Dlatego właśnie segregacja śmieci w domu jest ważna i warto wiedzieć, jak segregować odpady. Poznaj praktyczne wskazówki, które ułatwią ci życie, a przy okazji zaoszczędzisz cenne surowce.

Nie robimy tego od dzisiaj i raczej wszyscy już znamy pięć grup zbieranych selektywnie surowców nazywanych frakcjami. To metale i tworzywa sztuczne, papier, opakowania szklane (niektóre gminy ustalają konieczność rozdzielania szkła białego i kolorowego), odpady biodegradowalne i odpady zmieszane. Diabeł jak zawsze tkwi w szczegółach i o nich napiszemy.

Od stycznia 2025 doszedł obowiązek selektywnej zbiórki tekstyliów, odzieży i obuwia, które muszą trafiać do Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). To oznacza, że podartego prześcieradła czy dziurawego T-shirta już nie wyrzucisz do zmieszanych… 

Do PSZOKu powinniśmy też zawieźć „elektrośmieci”, np. zepsute słuchawki, przepalone żarówki, nie działającą lokówkę czy zepsutą maszynkę do golenia, a także odpady po żrących chemikaliach, odpady remontowo-budowlane i… dziecięce zabawki, szczególnie te grające. Nie wrzuca się ich do odpadów plastikowych!

Jeśli w twojej okolicy nie ma wystawki lub objazdowej zbiórki odpadów o dużych gabarytach, to ze starą kanapą musisz również pofatygować się do PSZOKu. W przypadku pralki czy lodówki, według polskiego prawa, sklep sprzedający nowy sprzęt RTV/AGD ma obowiązek odebrać od ciebie ten stary i zużyty. 

Nie wyrzucaj byle gdzie przeterminowanych lekarstw ani odpadów medycznych. Przyjmie je każda apteka, tylko bez opakowań. Jeśli trafi ci się dość sroga farmaceutka, może zdarzyć się konieczność wysupłania z blistrów pojedynczych tableteczek… 

• Sprawdź zasady segregacji w swojej gminie, bo każda ma inne. Te zasady określają firmy, które zajmują się odbiorem posegregowanych odpadów i ich recyklingiem. Każdy kraj, województwo, a nawet gmina ma swoje własne wytyczne zależne od posiadanych technologii recyklingu. Przykładowo w Wielkiej Brytanii do jednego worka wrzuca się wszystkie materiały nadające się do recyklingu. A w Polsce dla każdej frakcji jest osobny pojemnik.
• Zaopatrz się w fajne pojemniki do segregacji i znajdź dla nich przestrzeń. Najczęściej używane będą te dwa: kosz na odpady zmieszane i kosz na odpady BIO. Ich miejsce jest w kuchni, zawsze pod ręką. Kosz na odpady zmieszane powinien być spory i wolnostojący, koniecznie zamykany ale z łatwym i szybkim dostępem. Pojemność 60 80 litrów naprawdę cię zadowoli. Pojemnik na bio może być niewielki, bo akurat te odpady powinniśmy często wynosić. Nie chcesz ich kisić w mieszkaniu. Ważna jest przykrywka, aby zapachy się nie uwalniały.
• Zastanów się jakich odpadów produkujesz najwięcej. Dzięki temu sprawniej zorganizujesz przestrzeń dla kolejnych pojemników do segregacji. Przez to, że kosz na zmieszane stoi osobno, zwolniło ci się tradycyjne miejsce pod zlewem. Umieść tu frakcję, której segregujesz najwięcej albo najczęściej, albo która idealnie się tutaj mieści. 
• Dopasuj wielkość i rodzaj pojemnika do rodzaju i ilości segregowanych odpadów. Wiklinowy lub metalowy kosz świetnie sprawdzi się do segregacji zużytych szklanych butelek lub papieru. Może to być drewniana skrzynka, która pomoże ci wynieść domową segregację na salony lub… balkon. Nie musisz wszystkiego segregować w kuchni, szczególnie jeśli nie jest duża. Ważne, aby segregowane odpady się nie „wylewały”, a umieszczenie ich we właściwym pojemniku do segregacji było szybkie i łatwe. Dlatego wybieraj proste pojemniki z dużymi otworami. Wrzucasz i po kłopocie. Dla tworzyw najlepszy będzie… żółty worek lub duża plastikowa torba. 
• Zaangażuj domowników, zwłaszcza dzieci. Niech staną się ekspertami, o ile już nie są. Poprzez zabawę można wyrobić dobre nawyki, a przy okazji spełnić ustawowy obowiązek, bo segregacja jest obowiązkowa.

• Jeśli masz małe mieszkanie musisz częściej wynosić śmieci. Wynoś je w tym samym materiale, który segregujesz - tworzywa sztuczne w plastikowej torbie, papiery – w torbie papierowej.
• Znana sieć sklepów meblowych z cyklu „poskładaj to sam” oferuje niedrogie i sprytne rozwiązania do tego, aby łatwo segregować odpady w domu. Zainspiruj się lub wymyśl własny patent.
• Poobserwuj swoje nawyki. Może uda ci się ograniczyć generowanie odpadów, stosując np. opakowania typu refill?

• Bo to jest ustawowy obowiązek każdego z nas, a za brak segregacji możesz dostać finansową karę i wyższe opłaty za wywóz odpadów.
• Bo śmieci to skarb! To z nich uzyskuje się pełnowartościowe surowce, z których powstają kolejne przedmioty! I tak w kółko, czyli tworzysz obieg zamknięty.
• Bo porządkujesz swoją przestrzeń. Po powrocie z supermarketu ilość opakowań wtórnych może przyprawić o zawrót głowy.

Każdy materiał najlepiej poddaje się recyklingowi jeśli jest w czystej postaci. Co to oznacza? Że papier świetnie nadaje się do recyklingu, podobnie jak tworzywa sztuczne. Ale już papier połączony z tworzywem może być recyklingowym wyzwaniem. Ta para to produkt wielomateriałowy i trzeba wiedzieć co z nim zrobić. Weźmy za przykład papierowy kubek po kawie, w środku wyściełany plastikiem (choć jest go tam zaledwie 5-10%), który zabezpiecza delikatny papier, tworząc ochronną barierę przez napojem. Dzięki tym kilku procentom plastiku twoja kawa nie smakuje jak rozgotowana pulpa. Ale taki kubek nie ma drugiego życia, bo nie nadaje się do recyklingu. Karton po soku czy mleku, w środku wyściełany aluminium, trafia z kolei do plastików. Recykler sobie z nim poradzi.

Szkło opakowaniowe jest najlepszym materiałem do recyklingu, bo może być przetwarzane nieskończoną ilość razy. Kiedy ty będziesz się żegnać ze światem, słoik po twoich ostatnich śledzikach w occie odrodzi się po raz kolejny jako nówka sztuka. Bo ze słoika może powstać nowy słoik o takiej samej, niezmiennej jakości. 

▶ Słoik po dżemie, który włożysz do pojemnika na szkło, wróci na półkę sklepową w postaci nowego słoika lub butelki w ciągu 70 dni. 

Ale już szkło z domowej zastawy, jak na przykład szklanka, talerz, dzbanek, karafka czy kieliszek, wykonane są z innego rodzaju szkła: sodowanego lub kryształowego. Naczynia żaroodporne są ze szkła żaroodpornego. Szklanki termiczne z podwójnym dnem ze szkła borokrzemowego. Szyby w oknach ze szkła float lub krzemianowego, a w samochodach, meblach czy kabinach prysznicowych jest szkło hartowane. Lustro to tafla szklana pokryta aluminium lub srebrem. Każde z nich ma inny skład i inną temperaturę topienia w hucie, dlatego nie podlega zbiórce selektywnej i wrzucamy je do śmieci zmieszanych. Podobnie jak ceramikę, porcelanę, żarówki czy szkło okularowe. 

W zielonych pojemnikach na szkło umieszczamy tylko i wyłącznie szkło opakowaniowe , nawet rozbite: butelki i słoiki (bez nakrętek, które idą do metali i plastików), a także flakony po perfumach i pojemniki po kosmetykach, bez plastikowych i metalowych elementów. 

Nie daj się zwieźć błędnym oznaczeniom na zielonych pojemnikach ze szklanką czy kieliszkiem, które można spotkać w Polsce. Bądź czujny, a zbite szklanki, kieliszki czy szyby z resztą zahartowanych kolegów wrzucaj do odpadów zmieszanych. 

▶ Ubrania też są recyklingowane. Bawełnę i poliester przetwarza się na nowe włókna. A wełniane swetry pruje się, aby stworzyć nowy ciuch. 

▶ Papierowe rachunki z kas fiskalnych nie nadają się do recyklingu.

▶ Kartony do pizzy nie mogą być recyklingowane, bo są zabrudzone tłustym jedzeniem.

▶ Ręczniki papierowe do odpadów zmieszanych.

▶ Do szkła nie wrzucamy kryształów ani porcelany.

▶ Do odpadów plastikowych nie wrzuca się dziecięcych zabawek.

▶ Styropian, czyli pianka polistyrenowa używana głównie do opakowań na wynos składa się z 95% z powietrza. Ze względu na porowatą fakturę jest trudna do czyszczenia – i z reguły zanieczyszczona jedzeniem. Nie nadaje się ona do recyklingu. Do zmieszanych! 

To ważna zasada segregacji. Czy to będzie plastikowa butelka po mleku lub detergencie, szklany słoik po kiszonych ogórkach, czy kartonowe pudełko ze zjełczałymi czekoladkami, zanim wyrzucisz opakowanie – odkręć lub otwórz i całkowicie je opróżnij! Nie wyrzucaj niczego z zawartością, która niepotrzebnie zanieczyści materiał. Nie marnuj - zjedz lub przekaż innym, bo szkoda nie wykorzystać. No chyba, że pleśń dostała się do środka.  

Szklany słoik, podobnie jak inne zużyte opakowania z metalu lub plastiku zostaną umyte w sortowni u recyklera. Oczywiście możesz je szybko przepłukać, aby wspomnienie kiszonego ogórka, tłustego pulpeta, tuńczyka czy skisłego jogurtu nie zakłócało zen twojego mieszkania i powonienia. 

Etykieta także zostanie odseparowana od opakowania u recyklera, czyli firmy, do której trafiają odpady po ich selektywnej zbiórce. Obecnie są na to szybkie i tanie metody, zwłaszcza, że stosowane kleje etykietowe są na bazie ekologicznych klejów wodnych. Szkoda marnować wodę, i twoje paznokcie! Jedno co możesz zrobić, szczególnie w przypadku metalowych puszek czy plastikowych butelek – zgnieć je! Wolnego miejsca nigdy dość.